Commentaar (beschouwing)

Een commentaar is een discussie over de betekenis en de doelstelling van een specifieke tekst. Het betreft hier vooral literaire, filosofische, religieuze en juridische teksten.

Teksttoelichting, -uitleg of -beschouwing kan noodzakelijk zijn omdat de historische context onbekend is voor het publiek. Tekstinterpretatie kan noodzakelijk zijn omdat de oorspronkelijke teksten noodzakelijkerwijs beperkt zijn in hun uitleg. Om deze teksten toe te passen op de vrijwel onbegrensde mogelijkheden waar de menselijk cultuur door de tijd heen mee te maken krijgt, is hermeneutiek – de interpretatie van de teksten – essentieel. Zo zijn er commentaar-tradities ontstaan waarbij gezaghebbende teksten vele commentatoren kregen.

De commentaar onderscheidt zich van de glos doordat de laatste direct bij de tekst is geschreven en zich vooral beperkt tot de uitleg van specifieke woorden en uitdrukkingen. De commentaar richt zich meer op de inhoud en de betekenis daarvan.

Bij commentaren op de Bijbel wordt veelal gesproken van exegese, bij de Koran van tafsir. Ook de Veda's kennen uitgebreide commentaren.

In de filosofie werd wel gebruik gemaakt van commentaren op eerdere filosofen om daarmee een eigen standpunt in te leiden.